Na styku "światów" ruskiego i łacińskiego. Związki wschodnich chrześcijan i protestantów w Wilnie w XVI i XVII wieku

ENThe article summarizes previous research on the relations between Protestants and Orthodox Christians in Vilnius. It turns out that in the 16th and 17th centuries, the main division among the city’s Christian inhabitants was still the one between Christians of the Eastern and Western rites. The development of the Reformation in the 16th century and even the introduction of the Union of Brest in 1596 didn’t change this. Although due to the developing Counter-Reformation, non-Catholics were exposed to various attacks from Catholics, this didn’t result in wider cooperation and contacts between the Orthodox and Protestant bourgeoisie in the city. However, the Protestant nobility and magnates, led by the Radziwiłł family from the Calvinist branch from Birże, were involved in helping the persecuted Orthodox inhabitants of Vilnius. Based on available sources, it is only possible to confirm intensive contacts between the Orthodox brotherhood of Vilnius and the Radziwiłłs from Birże. Keywords: Orthodoxy, the Ruthenians, the Uniates, Protestantism, the Orthodox Brotherhood of Vilnius, bourgeoisie, Vilnius.

• Abraomas Kulvietis: humanistic origins of the early Reformation in the Grand Duchy of Lithuania. Latinitas in the Polish Crown and the Grand Duchy of Lithuania: its impact on the development of identities. Firenze: Firenze University Press, 2014. P. 161-175.
• Kith, kin, and neighbors: communities and confessions in Seventeenth-century Wilno. Ithaca : Cornell University Press, 2013. XXIV, 529 p.
• Konflikty wyznaniowe w Wilnie od początku reformacji do końca XVII wieku. Toruń : Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2016. 799 p.
• Kultura literacka Wilna (1323-1655): retoryczna organizacja miasta. Kraków : Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, 2012. 500 p.
• Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės žydai. Lietuvos žydai / sudarytojai: Vladas Sirutavičius, Darius Staliūnas, Jurgita Šiaučiūnaitė-Verbickienė. Vilnius : Baltos lankos, 2012. P. 35-150.
• Maištininkų katedros: ankstyvoji reformacija ir lietuvių-italų evangelikų ryšiai : monografija. Vilnius : Versus aureus, 2008. 599, [1] p.
• Od prawosławia do katolicyzmu: ruscy możni i szlachta Wielkiego Księstwa Litewskiego wobec wyznań reformacyjnych. Białystok : Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2004. 312 p.
• Reformacija Lietuvos Didžiojoje Kunigaikštystėje ir Mažojoje Lietuvoje: XVI a. trečias dešimtmetis - XVII a. pirmas dešimtmetis.. Vilnius : Baltos lankos, 1999. 647 p.
• Stačiatikių Šv. Dvasios brolijos įsisteigimas Vilniuje 1584-1633 m.. Bažnyčios istorijos studijos. 2012, 5, Religinės bendrijos Lietuvos istorijoje: gyvenimas ir tapatybė p. 47-97, 411-414.
• Trybunał litewski w obronie wolności wyznaniowej w końcu XVI i w pierwszej połowie XVII wieku. Zapiski historyczne. 2011, t. 76, z. 2, p. 29-50.
• Vilniaus miesto valdantysis elitas XVII a. antrojoje pusėje: (1662-1702 m.). Vilnius : Diemedis, 2002. 477 p.
• Wilenskie bractwo Sw. Ducha jako centrum obrony prawosławia w Wielkim Ksiestwie Litewskim w koncu XVI i w pierwszej połowie XVII w.. Białoruskie Zeszyty Historyczne 2004, t. 21, p. 47-69.
• Wilnianie: żywoty siedemnastowieczne. Warszawa : Przegląd Wschodni, 2008. xxxiv, 663 p.
• Wilno jako Slavia orthodoxa czy Slavia unita w dziejach Wielkiego Księstwa Litewskiego do 1569 r.. Lietuvos Didžiosios Kunigaikštijos istorijos ir tradicijos fenomenai: tautų atminties vietos. 2013. P. 81-91, 252.
• Wilno przed najazdem moskiewskim 1655 roku. Dwa doktoraty z uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2005. P. 149-327.
• Wyrugowanie prawosławnych mieszczan z rady miejskiej Wilna w 1621 roku. Litwa w epoce Wazów. Warszawa: Neriton, 2006. P. 277-290.