Professionalization of the land courts (iudex terrestris) in the Grand Duchy of Lithuania (1565-1764)

ENLithuanian land courts in the years 1565–1763 consisted of three-person teams of judge, podsędek (deputy judge), and court clerk. These offices were held for life. At election sejmiks, nobles nominated candidates for each office, and the king appointed one of them. From 1566, the Grand Duchy of Lithuania contrasted with the lands of the Crown of the Kingdom of Poland, because an exception allowed the nobility to independently promote a previous podsędek or clerk to a judge. This phenomenon resulted in the professionalization of the land courts’ staff, whereby junior members of the team learned the procedure and provisions of the law from the more experienced judge. In addition, the political culture of the nobility improved, since they took unanimous decisions in the name of the local community’s good. Keywords: Noble judiciary; land law; sejmiks; political culture; the Grand Duchy of Lithuania; land offices; Lithuanian statutes. [From the publication]

• Akta zjazdów stanów Wielkiego Księstwa Litewskiego / opracował Henryk Lulewicz. Warszawa : Neriton, 2006-2009. 2 t. (451, 437).
• Dom Sapieżyński 1666-1685: droga do hegemonii w Wielkim Księstwie Litewskim / Mariusz Sawicki. Opole : Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, 2016. 275 p.
• Juridinė Žemaitijos teismų kultūra XVII a. pradžioje. Problemos formulavimas. Rankraštinių teismo knygų apžvalga (1600-1630) / Darius Vilimas. Lituanistica. 2018, Nr. 2, p. 99-109.
• LDK pavieto žemės teismų funkcija – tarp notariato ir teismo (iki 1588 m.) (lietuviškų pavietų atvejis) / Darius Vilimas. Lituanistica. 2011, Nr. 4, p. 355-364.
• Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės pavietų žemės teismų darbo pobūdis (XVI a. pabaiga). Žemaitijos atvejis / Darius Vilimas. Acta humanitarica universitatis Saulensis. 2014, t. 19, p. 35-44.
• Lithuanian aspirations for an equality with the Crown in the 17th century. An attempt to systematize / Aleksandra Ziober. Open political science. 2019, 2, p. 181-187.
• Naugarduko žemės teisėjo Jarošo Jevlašauskio (1578-1619) testamentas / Darius Vilimas. Istorija. 2008, Nr. 71, p. 30-39.
• Parlamentaryzm doby Jana III Sobieskiego / Robert Kołodziej. Prace historyczne. 2019, 146, z. 2, p. 381-397.
• Pieczęcie sądów ziemskich w Wielkim Księstwie Litewskim w latach 1564-1792 / Justina Sipavičiūtė. Rocznik Lituanistyczny. 2017, 3, p. 27-46.
• Samorząd sejmikowy w powiatach województwa nowogródzkiego Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1565-1632 / Andrej Radaman. Praktyka życia publicznego Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XVI-XVIII wieku : materiały XVIII konferencji Komisji Lituanistycznej przy Komitecie Nauk Historycznych PAN w dniach 22-23 września 2009 / pod red. Urszuli Augustyniak i Andrzeja B. Zakrzewskiego. Warszawa: Instytut Historii PAN, 2010. P. 55-103.
• Sądy kapturowe Wielkiego Księstwa Litewskiego (1572-1764) / Oskar Kanecki. Sopot : Arche, 2020. 340 p.
• Sejmiki Wielkiego Księstwa Litewskiego XVI-XVIII w.: ustrój i funkcjonowanie : sejmik trocki / Andrzej B. Zakrzewski. Warszawa : Liber, 2000. 257 p.
• The Formation of the land court system in the Grand Duchy of Lithuania (1564-1588) / Darius Vilimas. Lithuanian historical studies. 2006, vol. 10, p. 1-28.
• Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego : spisy. T. 1, Województwo wileńskie, XIV-XVIII wiek / opracowali. Warszawa : DiG, 2004. 764 p.
• Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego : spisy. T. 2, Województwo trockie, XIV-XVIII wiek / pod redakcją Andrzeja Rachuby ; opracowali Henryk Lulewicz ... [et al.] ; przy współpracy Andreja Macuka i Jaugiena Aniszczanki. Warszawa : DiG, 2007. 687 p.
• Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego : spisy. T. 3, Księstwo Żmudzkie, XV-XVIII wiek / pod redakcją Andrzeja Rachuby ; opracowali Henryk Lulewicz ... [et al.]. Warszawa : DiG, 2015. 370 p.
• Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego : spisy. T. 5, Ziemia połocka i województwo połockie XIV-XVIII wiek / pod redakcją Henryka Lulewicza ; opracowali Henryk Lulewicz, Andrzej Rachuba, Andrzej Haratym, Andrej Macuk i Andrej Radaman ; przy współpracy Witala Hałubowicza i Przemysława P. Romaniuka. Warszawa : Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2018. 305 p.
• Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego : spisy. T. 9, Województwo mścisławskie XVI-XVIII wiek / pod redakcją Andrzeja Rachuby ; opracowali Henryk Lulewicz, Tomasz Jaszczołt, Andrej Radaman, Andrzej Rachuba, Przemysław P. Romaniuk, Andrej Macuk, Adam Danilczyk i Andrzej Haratym. Warszawa : Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2019. 262 p.
• Wielkie Księstwo Litewskie w systemie parlamentarnym Rzeczypospolitej w latach 1569-1763 / Andrzej Rachuba. Warszawa : Wydawnictwo Sejmowe, 2002. 373 p.
• Wielkie Księstwo Litewskie (XVI-XVIII w.) : Prawo - ustrój - społeczeństwo. / Andrzej B. Zakrzewski. Warszawa : Campidoglio, 2013. 323 p.
• Wszyscy ludzie króla : Zygmunt III Waza i jego stronnicy w Wielkim Księstwie Litewskim w pierwszych dekadach XVII wieku / Karol Żojdź. Toruń : Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2019. 454 p.
• Žemaitijos teismo nutarčių skyrimas XVII a. pirmajame dešimtmetyje / Darius Vilimas. Lituanistica. 2021, Nr. 1, p. 1-15.