XVIII a. Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės lotyniškoji proginė literatūra : sveikinamųjų leidinių ypatumai

Direct Link:
Collection:
Mokslo publikacijos / Scientific publications
Document Type:
Straipsnis / Article
Language:
Lietuvių kalba / Lithuanian
Title:
XVIII a. Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės lotyniškoji proginė literatūra: sveikinamųjų leidinių ypatumai
Alternative Title:
  • Aštuonioliktojo amžiaus Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės lotyniškoji proginė literatūra: sveikinamųjų leidinių ypatumai
  • Occasional literature in latin of the 18th century in the Grand Duchy ofLihuania: specifics of congratulatory publications
In the Journal:
Senoji Lietuvos literatūra. 2010, 29, p. 121-142
Keywords:
LT
18 amžius; Vilnius. Vilniaus kraštas (Vilnius region); Lietuva (Lithuania); Jėzuitai / Jesuits; Literatūra (lotynų) / Literature (Latin); Šviečiamasis amžius. Švietimo epocha / Enlightenment.
Summary / Abstract:

LTStraipsnio objektas – XVIII a. Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės sveikinamųjų leidinių, kaip proginės panegirinės lotyniškosios literatūros sudėtinės dalies, specifika: antraščių ypatumai, leidinių struktūra, literatūrinė raiška. Tyrimų akiratis aprėpia įvairių vienuolijų autorių – jėzuitų, pijorų, bazilijonų, dominikonų – sveikinamuosius leidinius, išėjusius Vilniaus akademijos spaustuvėje. Aptariant juos stengtasi atskleisti formų ir tipų įvairovę, todėl dėmesys telktas į artificiozinės literatūros formas (akrostichas, kubas (kvadratas), kabalistikas), deklamacinio tipo sveikinimus, bandymą imituoti epinės poezijos stilistiką. [Iš leidinio]Reikšminiai žodžiai: Apšvieta; Artificiozinė literatūra; Literatūra (lotynų); Lietuvos Didžioji Kunigaikštystė (LDK; Grand Duchy of Lithuania; GDL); Proginė literatūra; Sveikinamieji leidiniai; Sveikinimai; Vilniaus akademijos spaustuvė; XVIII a. LDK lotyniškoji poezija; Artificial literature; Congratulations; Congratulatory Publications; Enlightenment; Latin Literature in the GDL; Lithuanian literature (Latin); Occasional Literature; Printing House of Vilnius Academy.

ENParticularly notable are short recitational pieces, for example, a poem written in elegiac distich and dedicated to Ignotas Masalskis, Bishop of Vilnius (llittstrissimo [...] Ignatio [...] Massalski, 1762), which contains a conversation between the allegories of Rome and Vilnius. The hexametric piece by the Piarist Motiejus Dogelis, Arcus triumphalis (1740), is notable as an almost only salutation to imitate an epic poem. This is an example of a text that is traditional by structure, but singular in regard to the metrics of the dedication (alcaic strophe) and length (690 lines). Since salutations were inspired by important Church events, actualities of state and social life, and even magnates' personal celebrations, they can be interpreted not only as a form of occasional literature, but also as a way to express actualities of that era in writing.The specifics of the congratulatory publications of the 18th century GDL as of a component of occasional panegyrical literature show the continuity in the literary tradition of the 16th–17th centuries. During that time period, salutations took on diverse forms: they were published as prosaic encomiastic orations, collections of elogies, poetry publications and mixed-type publications in which prosaic text was combined with verse lines or with elogies. Literary salutations (gratulationes, salutationes) may be interpreted as an inter-genre. Their titles do not provide information as to genre attribution, however, they include such specific keywords as "applause, claps" (applausus, plausus), "salutation" (salutatio), congratulation, gratitude" (gratulatio), "arch of triumph" (arcus triumphalis). Discussing the repertoire of the congratulatory publications of the printing house of Vilnius Academy, we singled out more interesting examples of salutations. These are various forms of artificial literature: acrostic, cube (square) and chronogram, which are represented by the Jesuit Augustinas Juozapas Pavlovskis's acrostic Echo sanction' modo fulmittaittis Pcriclis (1744), written in hexameter; the Basilian Heraklis Lisankis's Siguum magnum (1730), whose words form a cube (square); and the Dominican Hilarijus Pomianus's armorial chronogram Majcstas Augusta (1750), written in elegiac distich. Along with the artificial forms, salutations of a more usual style were also created. [From the publication]

ISSN:
1822-3656
Related Publications:
Permalink:
https://www.lituanistika.lt/content/27553
Updated:
2022-01-17 12:46:18
Metrics:
Views: 25    Downloads: 7
Export: