На ўсходняй мяжы Вялікага Княства Літоўскага : (сярэдзіна XIV - першая палова XVI ст.)

Collection:
Mokslo publikacijos / Scientific publications
Document Type:
Knyga / Book
Language:
Baltarusių kalba / Belarusian
Title:
На ўсходняй мяжы Вялікага Княства Літоўскага: (сярэдзіна XIV - першая палова XVI ст.)
Authors:
Цемушаў, Віктар
Publication Data:
Смаленск : Инбелкульт, 2014.
Pages:
463 p
Contents:
Ад навуковага рэдактара / Валянцін Голубеў — Феномен літоўска-маскоўскага памежжа (замест уводзін) — Фарміраванне і змены літоўска-маскоўскай мяжы ў сярэдзіне XIV – першай трэці XVI ст. — Першыя тэрытарыяльныя кантакты і канфлікты паміж Масквой і Вільняй у другой палове XIV – начатку XV ст.: Барадьба Масквы і Вільні за паяаванне над смаленскімі і чарнігаўскімі землямі ў сярэдзіне XIV ст.; Падтрымка Цверы і паходы Альгерда на Маскву. 1368-1372 гг. — Літоўска-маскоўскае супрацьстаянне на пачатку XV ст. — Падзел сфер уплыву ва Усходняй Еўропе. Перыяд устойлівай літоўска-маскоўскай мяжы: Літоўска-маскоўская дамова 1449 г.; Барацьба за Ржэву і ржэўскі адрэзак літоўска-маскоўскай мяжы ў сярэдзіне XIV – пачатку XVI ст.; Літоўска-цвярская мяжа; Фамінска-Беразуйскае княства паміж Вільняй, Масквой і Цвер’ю; Вяземскае княства на перыферыі Вялікага Княства Літоўскага. Уладанні князёў Крошынскіх; Павугор’е і Верхняя Ака ў сістэме абароны Вялікага Княства Літоўскага —Пачатак маскоўска-літоўскай барацвбы за перадзел «рускіх» зямель: «Вайна падчас міру». Характарыстыка першай памежнай вайны ВКЛ з Масквою (1486-1494 гг.); Гісторыя даследавання і крыніцы па гісторьгі першай памежнай вайны; Даціроўка вайны; Структура баявых дзеянняў; Падзеі вайны; Вынікі вайны — Землі Беларусі на літоўска-маскоўскім памежжы ў першай палове XVI ст.: Гомейская зямля як рэгіён даследавання; Гомейская воласць да канца XV ст.; Гомейская воласць пад уладай Масквы і фарміраванне ўезду ў 1600-1635 гг.; Гомейекі ўезд напярэдадні літоўска-маскоўскай вайны 1534-1537 гг.; Праблема Гомея на літоўска-маскоўскіх перагаворах 1537 г.; Гомейская зямля ў першыя гады пасля вызвалення (1535-1560 гг.); Змены ў складзе Гомейскай воласці пасля 1537 г.; Спрэчныя адрэзкі літоўска-маскоўскай мяжы ў першай палове XVI ст. — Заключэнне — Уяўленні пра тэрыторыі і межы Верхняокскіх княстваў у працах даследчыкаў — Гарады ў сістэме абароны ўсходняй мяжы Вялікага Княства Літоўскага. Дзмітравец у XV-XVII стст. — Звесткі аб маскоўска-літоўскім памежжы ў пасольскіх кнігах часу Івана III — Спіс скарачэнняў — Спіс табліц —Спіс карт — Спіс фотаздымкаў і ілюстрацый — Бібліяграфія — Крыніцы — Даследаванні, даведнікі.
Keywords:
LT
14 amžius; 15 amžius; 16 amžius; Baltarusija (Belarus); Lietuva (Lithuania); Rusija (Россия; Russia; Russia; Rossija; Rusijos Federacija; Rossijskaja Federacija); Tarptautiniai konfliktai. Karai / International conflicts. Wars.
Summary / Abstract:

LTMonografijoje nagrinėjama Lietuvos Didžiosios Kunigaikštytės (LDK) ir Maskvos valstybės sienų kaita XIV – XVI a. viduryje. Autoriaus darbas pasižymi didžiuliu skrupulingumu ir tikslumu. Tai yra vienas pirmųjų tyrimų apie rytinės LDK sienos kaitą. Po detalaus tyrimo nustatyta, kad tarp Maskvos ir LDK ilgą laiką buvo ir niekieno ruožų, kurie dar nebuvo ūkiškai įsisavinti, o ginčai kildavo tik tiesioginio valstybių sąlyčio vietose. Nuo XV a. sustiprėjusiai Maskvos valstybei apjungus smulkesnes kaimynes ir pradėjus grobti smulkias rusų kunigaikštystes, iki tol buvusias LDK įtakoje, prasidėjo ilgamečiai karai, kuriuose maskvėnai būdavo atakuojanti pusė, o lietuviams teko gintis. Iki XVI a. vidurio LDK neteko maždaug trečdalio savo teritorijos, tokių svarbių miestų kaip Smolenskas, Viazma, Možaiskas, Černigovas, Roslavlis. Darbas baigiamas XVI a, viduriu, kai LDK pavyko atsikariauti Gomelio valsčių. Nors ši valstybinė siena kito ir vėliau, konstatuojama, kad kai kuriose vietose XVI a. pradžios LDK-Maskvos siena sutampa su rytine dabartinės Baltarusijos siena. Monografija papildyta gausiais priedais, iš kurių vertingiausi 36 (didžioji dalis sudaryti autoriaus) žemėlapiai, parodantys atskirus valstybės sienos pokyčius tarp 1449 ir 1537 m., taip pat 11 nuotraukų iš ginčytinų LDK-Maskvos pasienio ruožų.Reikšminiai žodžiai: Lietuvos Didžioji Kunigaikštystė (LDK; Grand Duchy of Lithuania; GDL); Maskvos valstybė (Maskvos Didžioji Kunigaikštystė; Muscovite state; Grand Duchy of Moscow); Valstybės teritorija; Valstybės riba; Valstybinė siena; Karai; Politinės įtakos sferos; Paribio teritorijos; Teritoriniai kontaktai; Baltarusių žemės; Boundary of the state; State border; Grand Duchy of Moscow; Territorial contacts; Perihery territories; Infulation spheres; wars; Bielorussian lands.

ISBN:
9785990453128
Subject:
Related Publications:
Permalink:
https://www.lituanistika.lt/content/60314
Updated:
2022-01-27 12:12:35
Metrics:
Views: 46
Export:
Download