Agento provokatoriaus veikla ir žmogaus teisė į sąžiningą procesą

Direct Link:
Collection:
Mokslo publikacijos / Scientific publications
Document Type:
Straipsnis / Article
Language:
Lietuvių kalba / Lithuanian
Title:
Agento provokatoriaus veikla ir žmogaus teisė į sąžiningą procesą
In the Journal:
Teisė. 2000, t. 37, p. 34-43
Keywords:
LT
Žmogaus teisės / Human rights.
Summary / Abstract:

LTLietuvos Respublikos (toliau - LR) Operatyvinės veiklos įstatyme greta kitų priemonių numatyta, kad operatyvinės veiklos subjektai gali įgyvendinti nusikalstamos veikos imitavimo modelį. Norima nustatyti, kaip tam tikras asmuo elgsis situacijoje, kurioje jam sudaromos sąlygos padaryti draudžiamą veiką. Jei tikrinamas asmuo dirbtinai sukurtoje situacijoje elgiasi taip, kaip draudžia baudžiamasis įstatymas, gali būti įrodinėjama, jog toks asmuo yra kaltas, t.y. padarė nusikaltimą. Pasak autoriaus, Operatyvinės veiklos įstatyme visiškai nieko nesakoma apie tai, kaip imituojant nusikalstamos veikos modelį turi elgtis imitatoriai, ar jie gali kaip nors skatinti, įkalbinėti tikrinamą asmenį padaryti nusikaltimą. Straipsnyje teigiama, jog praktikoje pasitaiko atvejų, kai imitatorius vienokia ar kitokia forma pasiūlo tikrinamajam elgtis nusikalstamai. Keliamas klausimas, ar ir tokiu atveju asmuo, pasidavęs provokacijai, gali būti traukiamas baudžiamojon atsakomybėn. Tai, kad tokias problemas nagrinėja tiek Europos žmogaus teisių teismas, tiek LR Konstitucinis Teismas, autoriaus teigimu, akivaizdžiai rodo šios problemos aktualumą Europos valstybėse ir Lietuvoje. Tvirtinama, kad LR Operatyvinės veiklos įstatymas turi būti iš esmės tobulinamas, nes galiojančios šio įstatymo nuostatos neapsaugo nuo galimų žmogaus teisių pažeidimų. Svarstoma, ar nebūtų tikslingiau visai atsisakyti termino “nusikalstamą veiką imituojančio elgesio modelis“ ir įstatyme kalbėti apie slaptus tyrimo veiksmus, kurių atlikimo sąlygos ir pagrindai turėtų būti reglamentuojami LR Baudžiamojo Proceso kodekse.Reikšminiai žodžiai: Slaptas tyrėjas; Agentas provokatorius; Žmogaus teisės; Sąžiningas procesas; Secret investigator; Agent provocateur; Human rights; Fair process.

ENThe Law on Surveillance Activities of the Republic of Lithuania among other measures provides that agents of surveillance activities can implement a model of activity imitation to find out how a certain person would act in a situation where they had an option of a forbidden act. If, in an artificially created situation, such person acts against the criminal law, it might be proved that such person is guilty, i.e. they committed a crime. The author claims that the Law on Surveillance Activities does not in any way regulate the behaviour of those imitating the model of criminal act and whether they can in any way prompt or coax a person under examination into committing a crime. The article claims that there were cases in practice when those imitating the model of criminal act actually offered, one way or another, a person under examination to commit a crime. The question is if, in such cases, a person who succumbed to such provocation can be subject to criminal prosecution. The fact that this issue is examined both by the European Court of Human Rights and the Constitutional Court of the Republic of Lithuania clearly shows that it is a pressing issue both in Lithuania and other European countries. It is claimed that the Law on Surveillance Activities needs a fundamental revision since effective provisions of this law do not guarantee protection against potential violations of human rights. It is contemplated whether the term of “a model of behaviour imitating a criminal act” should be left out altogether and whether the law should concentrate on secret investigation acts the conditions and grounds of which should be regulated by the Code of Criminal Procedure of the Republic of Lithuania.

ISSN:
1392-1274; 2424-6050
Subject:
Related Publications:
Permalink:
https://www.lituanistika.lt/content/40363
Updated:
2018-12-17 10:47:59
Metrics:
Views: 101    Downloads: 44
Export: